NOWA PUBLIKACJA MONOGRAFICZNA: EDUKACJA ZAWODOWA W BRANŻY TELEINFORMATYCZNEJ. PRZYSZŁOŚĆ I DOBRE PRAKTYKI
W błyskawicznie zmieniającym się świecie pracy nauczyciele, a zwłaszcza nauczyciele szkół mających ambicje przygotowywać swych uczniów do sukcesu na rynku pracy odgrywają coraz ważniejszą i trudniejszą do spełnienia rolę. Dostosowanie się do zmian nie jest wystarczające. Konieczne jest całkowita zmiana modelu funkcjonowania szkół, a co za tym idzie działania nauczycieli. Nie istnieje praktyczna możliwość, aby byli oni w stanie nadążać za zmianami na rynku pracy. Jest to po prostu niewykonalne.
Konieczna jest zmiana sposobu postrzegania nauczycieli, realizacji przez nich kluczowych zadań i posiadanych przez nich kompetencji. Szczególnie dobrze widać to w przypadku rynku IT / Telecom, gdzie zmiany technologiczne i organizacyjne zachodzą tak szybko, że nawet pracownicy z dużym doświadczeniem i wiedzą najlepszych firm mają poważne problemy z bieżącym rozwijaniem kompetencji. Trudno sobie wyobrazić, aby nauczyciele byli w stanie nie tylko sprostać wyzwaniu pozyskiwania ciągle nowych umiejętności, ale jeszcze później znaleźli czas, aby swoimi doświadczeniami na pełny etat dzielić się z uczniami. Ponadto nauczyciele posiadający takie umiejętności natychmiast spotkaliby się z tak korzystnymi ofertami z sektora przedsiębiorstw, że w praktyce nie mieliby wyjścia i musieliby zrezygnować z pracy w szkole.
Pod koniec minionego wieku P. F. Drucker stwierdził, iż dotychczas nie stworzono w żadnym kraju takiego systemu edukacji, który byłby odpowiedni dla społeczeństwa posiadającego duży odsetek pracowników wiedzy. Polityka edukacyjna, która odpowiadałaby na wyzwania związane z kreowaniem społeczeństwa wiedzy, powinna jego zdaniem kształcić podstawowe umiejętności, które zmotywują obywateli do uczenia się przez całe życie, wytworzą nawyk nieustannego doskonalenia się, oraz „nauczą, jak się uczyć” (Drucker, 1999). Prawdopodobnie także i dziś P.F. Drucker powtórzyłby te słowa.
O możliwościach dostosowania kompetencji absolwentów do potrzeb pracodawców (praca najemna) albo do podjęcia własnej działalności gospodarczej oraz o rodzaju i jakości posiadanej wiedzy, umiejętności i postaw decyduje – jako jeden z czynników – jakość procesu edukacji niezależnie od typu szkoły. Gruntowną reformę edukacji rozpoczęto w Polsce w latach 90-tych minionego wielu i kontynuuje się w zasadzie do dnia dzisiejszego, zakładając kompleksową i radykalną zmianę programów nauczania i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz struktury ustroju szkolnego (Denek, 1999). Główne cele wdrażanej
reformy stanowiło: podniesienie poziomu edukacji społeczeństwa przez upowszechnienie wykształcenia średniego i wyższego, wyrównywanie szans edukacyjnych oraz sprzyjanie poprawie jakości edukacji (rozumianej jako integralny proces kształcenia i wychowania).
Dynamika popytu na kompetencje, zgłaszanego przez instytucje rynku pracy, stanowi wytyczną dla modernizacji i dostosowywania systemu kształcenia zawodowego i technicznego. Owo zapotrzebowanie ulega nieustannym zmianom, indukowanym przez m.in. globalizację rynku pracy, postęp technologiczny czy też zmiany pokoleniowe i towarzyszące im zmiany kulturowe. Celem zapewnienia najwyższej skuteczności, jakości i aktualności kształcenia, szkolnictwo zawodowe podlega cyklicznej ewaluacji i reformom. Te zaś są szeroko opisywane w literaturze przedmiotu i stanowią fundament wiedzy dla projektowania kolejnych zmian.
W pierwszym rozdziale monografii przedstawiono syntetyczne ujęcie stanu obecnego szkolnictwa w branży teleinformatycznej, a także wskazano na potrzeby pracodawców, kształtujące wymogi w zakresie kompetencji przyszłych pracowników. W rozdziale drugim przedstawiono teoretyczną koncepcję nowoczesnego kształcenia opartego o podejście modułowe, które stanowi wyzwanie dla kształtowania systemu kształcenia w oparciu o zapotrzebowanie kompetencyjne. Omówiono także współcześnie poszukiwane kompetencje społeczne oraz ich wymiar praktyczny. Rozdział trzeci to podejście do kompetencji przyszłości opartych na kanwie przedsiębiorczej szkoły i stymulant rozwoju zawodowego. Natomiast o potrzebie zmian w systemie szkolnictwa zawodowego, o jego specyficznych problemach i wreszcie o wymaganym przywództwie w kontekście nauczania rozprawia rozdział czwarty, by w rozdziale piątym wskazać na postulaty nowoczesnego kształcenia i zaproponować nowoczesne formy dydaktyczne. Zwieńczeniem rozważań jest rozdział szósty w którym w sposób praktyczny przedstawiono najlepsze praktyki dla zawodów technik informatyk i technik telekomunikacji.
W monografii przedstawiono kluczowe zdanie badaczy Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie wypracowane na podstawie prowadzonych w latach 2018 -2022 badań w ramach projektu „Nowoczesny model współpracy szkół zawodowych ze szkołami wyższymi i pracodawcami w zakresie kształcenia w zawodach z grupy branżowej teleinformatycznej (technik telekomunikacji, technik informatyk)”, akronim: MEN-IT nr POWR.02.15.00-00-2009/18. Przedstawione stanowisko jest głosem w toczącej się dyskusji na temat jakości kształcenia zawodowego w Polsce i kierunków jego nowoczesnego rozwoju. Wstępne wnioski, przedstawione w monografii rozpoczynają pogłębiony dyskurs nad potrzebą zmian systemowych.